Toruński Serwis Turystyczny

Dawne cegielnie toruńskie

Pierwsza cegielnia, której początki wiąże się z lokacją miasta w 1233 roku, istniała w okolicach obecnego skrzyżowania ul. Chopina i Bydgoskiej, tj. w okolicach Ogrodu Zoobotanicznego, na dawnym Przedmieściu Starotoruńskim. Istnienie cegielni tutaj możliwe było dzięki warunkom naturalnym - geologicznym, tj. występowaniu na zboczach teras wiślanych pokładów pstrych iłów plioceńskich, eksploatowanych jako surowiec ceramiczny.

Druga cegielnia, o której pierwsze wzmianki pochodzą z 1276 roku, zlokalizowana była na Przedmieściu św. Katarzyny (na południowy-wschód od Kaszownika). Cegielnia ta była własnością Starego Miasta Torunia, ale wyrabiano tu też cegły na potrzeby Nowego Miasta Torunia, zakonu krzyżackiego oraz dominikanów.

 

Po 1401 r. założono kolejną cegielnię w okolicach ob. ul. Rybaki i południowej części Ogrodu Zoobotanicznego oraz Parku na Bydgoskim Przedmieściu.

Produkcja cegieł w średniowiecznym Toruniu była nadzwyczaj wielka, związana z ogromnym rozwojem miasta, i wynosiła w początku XV wieku około 450 tys. sztuk rocznie (podczas gdy np. w Krakowie około 220 tys. - 320 tys. rocznie).

W XIX wieku, w związku z rozbudową twierdzy, nastąpiło zwiększone zapotrzebowanie na materiał budowlany, co przyczyniło się do rozwoju cegielni na miejscu obecnego Parku na Bydgoskim Przedmieściu (w 1861 roku zatrudniała prawie 60 pracowników i produkowała około 1,3 mln cegieł i dachówek) i powstania na początku XX wieku dwóch innych, mniejszych cegielni na Rudaku.
Obecnie śladem po istnieniu XIX-wiecznej cegielni jest jedynie ulica Przy Cegielni, natomiast już na początku XIX w. tereny pocegielniane stanowiły część Parku.